De systematiek van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) spreekt de SEB aan. Maar wat ontbreekt is de stok achter de deur van externe toetsing en handhaving. De SEB zou wat straatwerk betreft graag de rol van externe kwaliteitsborger op zich nemen, zoals ze ook nu al audits afneemt bij opleveringen.
Wie oppervlakkig kijkt naar de Wkb kan de conclusie trekken dat de bestratingsbranche daar (nog) niet mee te maken krijgt. De Wkb beperkt zich voorlopig tot de bouw en bouwvergunningplichtige werken binnen bepaalde risicoklassen. Maar zodra bestrating deel uitmaakt van zo’n bouwwerk, gaat de branche er wel mee te maken krijgen. Dat kan bijvoorbeeld een parkeerterrein zijn bij een kantoor, de bestrating van een parkeergarage of een elementenverharding van een tunnel of een daarbij behorend talud. In al die gevallen zal de bestrating ook opgenomen worden in het opleverdossier en moet de uitvoerende aannemer dus zorgen voor de vereiste kwaliteitsbewaking en de vastlegging daarvan.
Systematiek komt overeen
Deelnemers van de SEB hoeven zich daar op zich geen zorgen over te maken, zegt SEB-voorzitter Jan Bijker. De systematiek van de SEB zit al heel dicht aan tegen die van de toekomstige Wkb. Veel zaken worden in bestekken, opdrachten en SEB Kwaliteitsnormen al vastgelegd. En bij oplevering is het nu ook al mogelijk om een audit door de SEB te laten doen en zo de kwaliteit te bevestigen.
Bijker ziet daar meer in dan in het systeem van de kwaliteitsborger zoals de Wkb die voorschrijft. Dat is een door de bouwer ingehuurde partij die moet toezien op de kwaliteit en vooral het samenstellen van de opleverdossiers. De kwaliteitsborger moet gecertificeerd zijn, maar toch ontbreekt een echte stok achter de deur om kwaliteit af te dwingen.
Dat vindt ook een partij als het Instituut voor Bouwrecht IBR. Dat stelt dat er ‘weer tien schakels aan het bouwproces worden toegevoegd: een kwaliteitsborger, een instrument, een instrumentaanbieder, die wordt gecontroleerd door een zelfstandig bestuursorgaan. En die instrumentaanbieder moet dan controleren of de borger het wel goed doet en de borger moet weer controleren wat de aannemer doet.’
Bouw neemt geen verantwoordelijkheid
Ook de Onderzoeksraad voor de Veiligheid OvV is kritisch als het gaat over het nemen van verantwoordelijkheid in de bouw. De Onderzoeksraad analyseert dat er in de bouw te veel schakels in het proces zijn die hun verantwoordelijkheid niet nemen, niet op hun eigen onderdeel, niet op de raakvlakken en ook niet op het geheel.
“Het lukt de bouw blijkbaar nog steeds niet om het in één keer goed te doen”, constateert Jan Bijker. “Een lijst van 35 opleverpunten is geen uitzondering. Bij de Wkb is dat op papier en juridisch allemaal mooi geregeld, maar er is geen externe handhaving en toezicht meer. De kwaliteitsborger moet het doen maar de stok achter de deur ontbreekt.”
Belangrijke rol voor de SEB
betreffende kwaliteit en toezicht.
En dat externe toezicht en handhaving is in de jarenlange ervaring van Jan Bijker toch echt onmisbaar. “Je ziet dat overal gebeuren. Toen de Vestigingswet werd losgelaten en de arbeidsinspectie en andere instanties minder toezicht gingen houden, gingen we allerlei regelingen in het leven roepen. Zoals VCA en ISO9001. Maar het aantal ongevallen in de bouw werd niet minder. We kwamen met KLIC-meldingen, maar het aantal graafschades nam niet af. KLIC-meldingen worden vaak te laat in de procesketen gedaan. Een ontwerper zou al een KLIC-melding moeten doen om tijdens het ontwerp te kijken of er geen kabels en leidingen in de weg liggen.”
SEB-erkenning voorschrijven
Als het gaat om de kwaliteit van bestrating en extern toezicht daarop, kan de SEB een belangrijke rol vervullen. Dan is het echter wel aan de opdrachtgever om een SEB-erkenning voor te schrijven in het bestek. “Als de opdrachtgever dat niet doet is die stok achter de deur er niet.”
Dat de SEB-erkenning werkt, wijst de praktijk inmiddels wel uit. “De verplichte audits die we jaarlijks afnemen, hebben invloed op het totale niveau van de deelnemers. Dat is veel breder dan dat ene werk. Alle betrokkenen zijn bij zo’n audit aanwezig en discussiëren mee over de geleverde kwaliteit. Ook doen we een audit bij een werk dat nog in uitvoering is. We doen dat niet alleen om een werk te beoordelen, maar vooral ook om te stimuleren om tot een hoger niveau te komen.”
Daarbij helpt al het hele traject tot erkenning door de SEB. Daarin worden eisen gesteld aan de vakman.
Dat leidt tot een hoger kennisniveau in alle geledingen, waardoor ook overleglijnen korter worden. Iedereen weet wat er speelt en er is meer overleg. Dat is belangrijk want in de praktijk gaat het vooral mis bij de overdracht van de ene naar de andere partij, zoals van de ontwerper naar de technische dienst en van de technische dienst naar de inkoper en de uitvoerder.
“En dan gebeurt het dat een stratenmaker een werk van een half miljoen moet maken met één A-viertje in de hand.”
Van tevoren afspreken
Jan Bijker wijst daarbij ook op de definitie van ‘kwaliteit’. Dat betreft onder meer de mate waarin goederen en diensten voldoen aan de eisen, behoeften en specificaties van de afnemer, klant en gebruiker. “Die moet je van tevoren vaststellen om uiteindelijk de kwaliteit te kunnen bepalen. Bij straatwerk gaat het dan om alle aspecten daarvan, zoals functie en belasting, kleur, verband, ondergrond enzovoort. Je moet die kwaliteit leveren die gevraagd wordt. Niet lager, maar
ook niet zo maar hoger. Een hogere kwaliteit leveren heeft invloed op de prijs. Een noodstraat bijvoorbeeld heeft een heel andere kwaliteit dan een definitieve bestrating, maar ook die zal wel moeten voldoen aan het doel en voor de tijd waarvoor die is aangelegd.”
“Je mag van onze deelnemers de vereiste kwaliteit verwachten. Onze deelnemers zijn in staat om die kwaliteit te leveren. We merken ook dat het niveau omhoog is gegaan in de jaren dat we nu bezig zijn. We hebben nu bijna geen audits meer op verzoek en audits voor mediation. Geschillen over kwaliteit zijn er veel minder. Wel is er juist meer vraag naar opleveraudits.”
“Nu willen we die kwaliteit graag aantonen in een proefproject Wkb. Daarvoor moet de bestrating dus onderdeel zijn van een bouwproject volgens de Wkb. Met zo’n proefproject weten we precies waarin we aansluiten op de Wkb of waarin we zelfs voorop lopen. SEB-deelnemers die een mogelijk geschikt project hebben, roepen we op om zich bij ons te melden.”
Recente reacties